Okna stanowią bardzo ważny element każdego budynku, zarówno mieszkalnego, biurowego, hoteli , a także innych obiektów. Ich główną funkcją jest zapewnienie odpowiedniego oświetlenia pomieszczeń, jak również regulacja wymiany powietrza. Aktualnie obserwujemy w budownictwie skłanianie się do zwiększania ilości i powierzchni okien w elewacjach budynków, co dostarcza więcej naturalnego światła korzystnego dla oczu i będącego źródłem oszczędności. Wyroby okienne muszą więc spełnić zadania, jakie stawia się obecnie nowoczesnym rozwiązaniom architektonicznym, a znaczącą rolę spełniają tu okucia, w tym głównie rozwierano-uchylne i ich odmiany. Produkują je firmy europejskie, cieszące się dobrą renomą. Niektóre z nich maja również zakłady produkcyjne w naszym kraju.
Okucia budowlane mające obecnie najszersze zastosowanie, są objęte normami europejskimi, wdrożonymi do Katalogu Polskich Norm, między innymi okucia do okien i drzwi balkonowych, objętych wieloczęściową normą europejską EN 13126, której podstawową część stanowi norma PN-EN 13126-1:2006 „Okucia budowlane. Wymagania i metody badań dotyczące okuć do okien i drzwi balkonowych. Część 1: Wymagania wspólne dla wszystkich rodzajów okuć”.
W normie zaznaczono, iż ma zastosowanie tylko do okuć łączących ruchome skrzydło ze stałą ościeżnicą oraz sterujących otwieraniem i zamykaniem ruchomego skrzydła. Oznacza to, iż nie obejmuje urządzeń mocujących stosowanych do zespolenia lub zainstalowania okna stałego lub do trwałego zamontowania kompletnego okna w strukturze budynku.
W nowoczesnym budownictwie najczęściej stosowane są w oknach okucia rozwierano – uchylne, służące do otwierania i blokowania okien i drzwi balkonowych, jednoklameczkowe (sterowane jedną ręką), najpierw możliwość rozwarcia dzięki zawiasom bocznym, potem możliwość uchylenia. Innym rozwiązaniem są okucie uchylno – rozwierane, również z użyciem klameczki – najpierw okno jest uchylane, a potem można dokonać rozwarcia (boczne zawieszenie). Ponadto mogą być montowane w oknach okucia tylko rozwierane (także boczne zawieszenie) – operując klameczką rozwieramy okno. Okucie tylko uchylne służą do otwierania, zamykania i ryglowania okna, w którym operowanie klameczką od pozycji zamkniętej pozwala tylko na uzyskanie możliwości uchylenia skrzydła.
Wymieniona wyżej norma obejmująca klasyfikację okuć rozwierano-uchylnych, uchylno-rozwieranych i rozwieranych posiada dziewięciopozycyjny system kodowy, regulujący następujące zagadnienia uszeregowane w pozycjach:
- kategoria użytkowania
- trwałość
- masa
- odporność ogniowa,
- bezpieczeństwo użytkowania,
- odporność na korozję,
- zabezpieczenie,
- odpowiednia część normy,
- wymiary skrzydła próbnego.
NORMA PN-EN 13126-8 stawia wymogi i określa niezbędne badania, jakie należy przeprowadzić zajmując się produkcją okien z zastosowaniem wyżej wymienionych okuć. Wymagania obejmują: stabilność mechaniczną, trwałość, dopuszczalne tolerancje, odporność na obciążenia dodatkowe, minimalną odporność urządzenia zamykającego, odporność na korozję, odporność na dodatkowe badania.
Do przeprowadzania niezbędnych badań stosuje się odpowiednią aparaturę badawczą. Zgodnie z normą PN-EN 13126-8 badane okucia winny być zainstalowane w oknie próbnym, w oparciu o instrukcją mocowania opracowaną przez producenta i okno to producent powinien dostarczyć instytutowi badawczemu wraz z rysunkami i niezbędnymi informacjami dotyczącymi instalowania okuć w oknie i drzwiach balkonowych. Takie badanie należy przeprowadzić w urządzeniu badawczym odpowiadającym funkcją i kształtem skrzydłu, do którego okucia są przeznaczone. Jednocześnie badany wyrób powinien spełniać zalecenia producenta odnoszące się do wymiarów i masy okna próbnego.
źródło: oknoserwis.pl
